З.БАТЦЭЦЭГ

Эквадорын Хууль тогтоох ассемблейн гишүүн, сэтгүүлч асан, таван хүүхдийн эцэг Фернандо Вильявисенсио Өмнөд Америкийн энэ жижиг улсын ерөнхийлөгчийн сонгуулийн найман нэр дэвшигчийн нэг болж, наймдугаар сарын 9-нд нийслэл Кито хотын нэгэн дүүрэгт ээлжит сонгуулийн цуглаанд оролцов. Мэдээжийн хэрэг улстөрчдийг хамгаалсан харуулууд дагалддаг. Эдгээр жижиг бүсийн бүрэн аюулгүй байдалд итгэхэд хэцүү.

Түүнийг машинд суух үед нэр дэвшигч Ф.Вильявисенсио руу дөч орчим сум бууджээ. Тэдний гурав нь түүнийг онож, улстөрч хамгийн ойрын эмнэлэгт хүрч амжилгүй нас баржээ. Алуурчин зугтаж чадаагүй, тэрээр хариу галд шархадсан бөгөөд баривчлах үеэр нас баржээ. Түүний зургаан хамсаатан нь тэр өдөртөө цагдаад баригдсан байна.

Буудлагыг сонсоод айсан гэрчүүд нуугдаж байх хооронд талийгаач Ф.Вильявисенсиогийн намын төлөөлөгчид Мовимиенто Конструйе байгууллагын оффис руу зэвсэгт халдлага үйлдсэн гэж мэдэгдэв.

Фернандо Вильявисенсио нас барснаас хойш хэдхэн цагийн дотор Эквадорын Ерөнхийлөгч аюулгүйн кабинетаа яаралтай хуралдуулж, онц байдал зарлав. Мөн тэрээр болсон үйл явдалд “эгдүүцэж, цочирдсон” гэдгээ хэлээд холбогдох хүмүүсийн хэн нь ч шийтгэлгүй үлдэхгүй гэж амласан.

Тэгээд үйл явдлууд маш сонирхолтой байдлаар өрнөж эхлэв. Эквадорын ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшсэн долоон хүнээс тав нь сонгуулийн кампанит ажлаа зогсоож байгаагаа зарлаж, Америкийн Холбооны мөрдөх товчооны "хүндэт хүмүүс" түүний үхлийн нөхцөл байдлыг судлахаар цугларав.

Аллага байнга гардаг

Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигчийн амийг хөнөөсөн явдал хэдийгээр хүн бүрийг айлгаж, орон нутгийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр "харгис хэрцгий" гэж тодорхойлогддог ч нэг их гайхшрал төрүүлсэнгүй. Эквадорт ёс суртахуун хатуу ширүүн байна. Долдугаар сард орон нутгийн бүлгүүд Манта хотын даргыг, хоёрдугаар сард Лос Лопес хотын даргын албан тушаалд нэр дэвшигчийг алжээ.

Эдгээр газруудад онц байдал тогтоосон нь бас л байнга яригддаг. Саяхан буюу долдугаар сарын 25-нд хар тамхины эсрэг гэмт бүлэглэлийн гишүүд хоригдож буй орон нутгийн шоронгуудад эмх замбараагүй байдал үүссэн үед ийм дэглэм тогтоосон. Заримдаа тэд үймээн самуун зохион байгуулж, эсвэл хоорондоо ил задгай сөргөлдөөнд ордог. Энэ нь ихэвчлэн маш гунигтай төгсдөг. Хууль сахиулагчдын зарим нь албан тушаалаа алдаж, зарим хоригдол, жирийн хамгаалалтын албаныхан амиа алдаж байна.

Зөвхөн улстөрчид л хохирдоггүй. Хэдэн сарын өмнө Эсмеральдас хотын боомтод зэвсэгт бүлэглэл орон нутгийн нэгэн үйлдвэрт ажиллаж байсан загасчид болон ажилчид руу гал нээжээ. Үүний улмаас есөн хүн нас барж, олон хүн янз бүрийн зэрэгтэй шархаджээ. Үүний дараа Эквадорын Аюулгүй байдлын сайд яаран огцорч, зарим газарт иргэд өөрсдөө сэжигтэй хүмүүсийг шүүх ажлыг зохион байгуулж эхэлжээ.

Дээр дурьдсан зүйл бол хөршүүдийнхээ дунд үүссэн үймээн самуунтай нөхцөл байдлын эсрэг хэдэн жилийн турш гарч ирсэн Эквадорын гэмт хэргийн үйл явдлын түүхийн өчүүхэн хэсэг юм. Үүнийг тус улсын боомт хотууд буюу хамгийн алдартай нь Гуаякил бол Өмнөд Америкийн кокаиныг Нордикийн орнууд болон Орос руу илгээдэг хамгийн том цэгүүдтэй холбон тайлбарлаж болно.

Тиймээс энд далд ертөнцийн хангалттай төлөөлөгчид байдаг. Эдгээр нь Мексик-Колумбын картелууд, орон нутгийн дээрэмчид, мафийн төлөөлөгчид юм. Тэд бүгд бие биетэйгээ, хууль сахиулах байгууллагын ажилтнууд, янз бүрийн түвшний улстөрчидтэй байнга зөрчилдөж, эсвэл хамтран ажилладаг.

Хохирогч бүгдийг "шийтгэнэ" гэж сүрдүүлсэн

Гэхдээ Фернандо Вильявисенсио гэмт хэрэгтнүүдэд яаж саад болсон бэ, ямар шалтгаанаар түүнийг алах болов? Сонгуулийн өмнөх санал асуулгаар тэр ерөнхийлөгчөөр сонгогдохгүй нь лавтай байсан. Харин нэр дэвшигч авлига, зохион байгуулалттай гэмт хэрэг, хар тамхины наймааг таслан зогсоохыг шаардаж, цугласан олныг хөөргөж байв. 

Сүүлийн үед Ф.Вильявисенсио бие даасан сэтгүүлчийн хувьд зүүний Ерөнхийлөгч Рафаэль Корреагийн засгийн газрын үйл ажиллагааг шалгаж, дараа нь боломжийнхоо хүрээнд амьдрахыг хүсээгүй олон албан тушаалтныг "шийтгэнэ" хэмээн удаа дараа заналхийлж байсан нь гайхах зүйл биш юм.

Жишээлбэл, Ф.Вильявисенсио саяхан төрийн өмчит Петроэквадорын холбооны гишүүн байсан гэдгээрээ мэддэг газрын тосны бизнес дэх луйврын талаар прокурорт мэдүүлэг өгсөн. Улстөрч хууль сахиулагчдын гарт орсон мэдээллийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөөгүй ч ерөнхий дүгнэлтээр тэд Засгийн газрын гэрээ байгуулах явцад олон сая хохирол амсах хандлагатай байгаа юм.

Ф.Вильявисенсиогийн карьерын замыг судлахаар шийдсэн хөндлөнгийн ажиглагчийн анхаарлыг хамгийн түрүүнд татдаг зүйл бол түүний ажлыг удаа дараа шүүмжилж, тэр ч байтугай гүтгэлэг гэж шууд буруутгаж, улмаар үндэслэлтэй гэж хүлээн зөвшөөрсөн явдал юм. Жишээлбэл Ф.Вильявиэнсиогийн хэлснээр 2010 онд цагдаагийн бослогын үеэр хууль сахиулах байгууллагын эмнэлэг рүү зэвсэгт халдлага хийхийг тушаасан Ерөнхийлөгч асан Корреагийн эсрэг буруутгагдаж буй хэргийн нэг нь ийм байв.

Түүний ​​намтраас өөр нэг сонирхолтой баримт бол 2015 онд Эквадорын засгийн газар сэтгүүлчид, улс төрчид, мөн WikiLeaks сайтыг үүсгэн байгуулагч Жулиан Ассанжийг тагнаж байсан гэж 2015 онд зарласан анхны сэтгүүлч болсон юм.

Ф.Вильявисенсио энэ баримтыг баталгаажуулсан баримт бичгүүдийг WikiLeaks сайт руу илгээж, тэр цагаас хойш бие даасан мөрдөн байцаагчаас салах арга замыг идэвхтэй хайж, тэр байтугай Америктай хамтран ажиллаж эхэлсэн Ж.Ассанж болон Эквадорын эрх баригчдын хоорондох зөрчилдөөний эхний алхмыг албан ёсоор хийжээ.

Фернандо Вильявисенсио бол нэг төрлийн үүрэг хүлээсэн байсан гэж хэлж болно. Өөрөөр хэлбэл, мэдээллийн орон зайд шаардлагатай буруутгалыг шидсэн хүмүүс баривчлах, халах, дуулиан шуугиантай огцроход хүргэж болзошгүй мэдээллүүд гаргаж, тодорхой хүрээний эрх ашгийн төлөө хэвлэл мэдээллийн кампанит ажлыг чадварлаг явуулсан.

Нэр дэвшигчийн ажил мэргэжлийн замналыг харгалзан үзвэл түүний аллагын зохион байгуулалтад сэжиглэгдэж буй хүмүүсийн жагсаалт маш өргөн хүрээтэй харагдаж магадгүй юм. Тодруулбал, улстөрчийн эгч болсон үйл явдалд тэр даруй Эквадорын одоогийн ерөнхийлөгч Гильермо Лассог буруутгасан байна. Дээд эрх баригчдын идэвхгүй байдал Ф.Вильявисенсиогийн үхэлд хүргэсэн гэж таамаглаж байна. Тэрээр мөн Бельгид нуугдаж байгаа Рафаэль Корреа энэ байдалд гарцаагүй холбоотой гэж мэдэгджээ.

Үүний зэрэгцээ улстөрчийн үхлийн хариуцлагыг хүлээсэн бүлэглэлүүд ихээр гарч эхлэв. Хүн амины хэрэг гарсны дараа олон нийтийн сүлжээгээр зэвсэгт этгээдүүд нүүрээ нууж, хар хувцас өмссөн дүрс бичлэг гарчээ. Иргэд өөрсдийгөө Лос-Лобосын бүлэглэл гэж нэрлэж, Ф.Вильявисенсиог устгах хариуцлагыг хүлээж, бусад улстөрчдийг заналхийлсэн.

Удалгүй шинэ видео гарч ирэв. Энэ удаад Лос-Лобос бол зүгээр л тэд, ерөнхийлөгчид нэр дэвшигчийн амийг хөнөөсөн хэрэгт огт хамаагүй, Лос Чонеросын бүлэглэл тэднийг харлуулах ажиллагаа хийсэн гэж тайлбарлав. Тэд Ф.Вильявисенсиог нас барахаас нь өмнө заналхийлсэн хүмүүс байсан гэж таамаглаж байна. Улстөрч хэд хэдэн бүлэглэлээс сүрдүүлэг хүлээн авсан нь үнэн, үүнтэй холбогдуулан олон тооны хамгаалагчдыг хөлсөлсөн байна.

Гэхдээ орон нутгийн нэр хүндтэй хүмүүс янз бүрийн төрлийн заналхийллийг байнга хүлээн авдаг боловч ийм төлөвлөгөөг амьдралд хэрэгжүүлэх нь ховор байдаг. Ф.Вильявисенсиогийн амийг хөнөөсөн гэмт этгээдүүд нь Колумбичууд, магадгүй хөлсний цэргүүд байсан. Ийм "мэргэжилтнүүд" нь Латин Америкийн эрүүгийн зах зээлд нэлээд алдартай бөгөөд ихэвчлэн нэр хүндийн янз бүрийн түвшний захиалга авдаг. Тэд кокаин тээвэрлэх, 2020 онд Венесуэлийн ерөнхийлөгчийг хулгайлахыг завдсан, 2021 онд Гаитигийн ерөнхийлөгчийн амь насанд халдсан хэрэгт холбогдож байжээ. Колумбчууд хэт харгис хэрцгий байдгаараа алдартай бөгөөд олон нийтийн газар тушаалыг байнга биелүүлдэг. Үүнээс гадна Колумбын эрх баригчид энэ бүгдэд нүдээ аниад өнгөрдөг.

Тийм ээ, тэд хэзээ ч үйлчлүүлэгчдээсээ урвадаггүй. Ихэнх тохиолдолд тэд өөрсдөө тэдний талаар юу ч мэдэхгүй, итгэмжлэгдсэн хүмүүсийн урт гинжин хэлхээгээр зааварчилгаа авдагтай холбоотой нь үнэн.

Эх сурвалж: www.polit.mn