З.БАТЦЭЦЭГ
3000 жилийн өмнө эртний Египетэд хар кумин үрийг хэрэглэж байжээ. Археологичид нэг булшны малтлагын үеэр лонх тос олсон бөгөөд дараа нь хийсэн судалгаагаар энэ нь куминаас хийсэн болохыг тогтоожээ. Египетчүүд энэ тосыг могойд хазуулсан үед, гоо сайхны болон хоол боловсруулах, бөөр, элэгний үйл ажиллагааг сайжруулах зорилгоор иддэг байв. XXI зуунд хар кумин, түүнээс авсан тосыг хэрхэн ашигладаг талаар Lenta.ru мэргэжилтнүүдтэй ярилцав.
Хар кумин тос нь зөвхөн Египетэд алдартай байгаагүй. Эртний грекчүүдийн агуу их Диоскоридууд ба Гиппократ түүний шинж чанаруудын талаар анагаах ухаанд бичсэн байдаг. Коран сударт кумины үрийг "Үхлээс бусад бүх өвчнийг анагаах эм" гэж нэрлэсэн тухай дурдсан байдаг.
Хар кумин тосыг яаж гаргаж авдаг вэ?
Хар кумин тосны хар үрийг хүйтэн аргаар шахаж гаргаж авдаг. Нэг наст өвслөг ургамал нь өөр хэд хэдэн нэртэй байдаг. Калинджи, седан, хар кумин, кориандр.
Хар куминийн эх орон бол Газар дундын тэнгис ба Баруун өмнөд Ази бөгөөд энд сайн ургадаг. Харин одоо Крым, Төв Ази, Балканы хойг болон бусад бүс нутагт ургаж байна. Энэ ургамал хээр, ой, цэцэрлэгт хүрээлэн, тариалангийн талбайд ургадаг. Хар кумин нь хогийн ургамал гэгддэг ч үрийг нь авахын тулд тариалж байна. Хар кумин тос нь цайвар шар эсвэл ногоон хүрэн өнгөтэй, анхилуун үнэртэй, өвөрмөц амттай байдаг. Хар кумин тос нь витамин, эрдэс бодисоор баялаг. Ашигтай микроэлементүүдээр баялаг найрлага нь түүнийг эм зүй, хоол хийх, гоо сайхны салбарт алдартай болгосон.
Хар кумин тосны найрлага
Хар кумин тос нь өөх тосны хүчлүүдээс бүрддэг. Арахид, омега-9 ба омега-6, миристин, пальмитол болон бусад. Хэрэв та хар кумин тосыг тогтмол уувал бие дараах витаминаар нөхөгдөх болно.
-В бүлгийн витаминууд. Тэд төв мэдрэлийн тогтолцооны ажилд эерэг нөлөө үзүүлж бодисын солилцоог сайжруулж, цус багадалт үүсэх эрсдэлийг бууруулдаг
-Витамин А. Нүдний харааг хадгалахад тусалдаг, биеийн хамгаалалтын функцийг нэмэгдүүлж, бодисын солилцоог сайжруулдаг;
-Витамин Е. Жирэмслэлтийг хадгалахад чухал ач холбогдолтой
-Витамин D. Зүрх судасны өвчин, рахит өвчний эрсдэлийг бууруулж, ясыг бэхжүүлдэг
-Витамин С. Дархлааг нэмэгдүүлж "муу" холестерины түвшинг бууруулж, бие махбодын ачаалал даах чадварыг нэмэгдүүлдэг.
Мөн кумин тосонд каротиноид, биофлавоноид, фосфатидил, фитостерол, найман чухал амин хүчлүүд болон үрэвслийн эсрэг, дархлаа сайжруулах, тоник үйлчилгээтэй хүчтэй антиоксидант болох тимокинон гэсэн чухал идэвхтэй бодис агуулагддаг талаар Lente.ru-д урьдчилан сэргийлэх, хөгшрөлтийн эсрэг эмнэл зүйн эмчилгээний эмч Мария Веригина тайлбарлав. 100 грамм хар кумин тосонд 896 ккал агуулагддаг.
Хар кумин тосны ашиг тус
Хоол тэжээлийн мэргэжилтэн Кристина Плотникова "Хар кумин тос нь ходоодны шархлаа, гастрит, гэдэсний үрэвсэл, цөсний замын өвчинд тусалдаг, ходоодны хүчиллэгийг зохицуулдаг" гэж хэлэв. Гэхдээ энэ нь эм биш, харин дагалдах эмчилгээ гэдгийг мартаж болохгүй. Бүх өвчнийг эмчийн хяналт дор эмчлэх ёстой.
Хар кумин тос нь хавдрыг багасгах, харшлын урвалыг багасгах, дархлааг бэхжүүлэх, хорт хавдрын эстэй тэмцэхэд тодорхой хэмжээгээр бие махбодод туслах бодис агуулдаг. Хар кумин тос нь өвдөлт намдаах, үрэвслийн эсрэг, антисептик, нян устгах, вирусын эсрэг, паразитийн эсрэг, шарх эдгээх, мөөгөнцрийн эсрэг, дархлаа дэмжинэ.
Хар кумин тосны биед үзүүлэх нөлөө
Хар үрийн тос нь хэд хэдэн өвчнийг эмчлэхэд ашиг тустай болохыг нотолсон хэд хэдэн судалгаа байдаг. Гэхдээ түүний үр нөлөөг бүрэн судлаагүй байгаа. Ямар ч хүнсний нэмэлт тэжээл нь туршлагатай эмчийн удирдлага дор бүрэн эмчилгээг орлож чадахгүй гэдгийг санах нь зүйтэй. Эмч нар ид шидийн эм гэж байдаггүй. Хэрэв та эрүүл амьдралын хэв маягийг удирддаггүй бол ямар ч эмчилгээ нь хэчнээн ашигтай байсан ч муу зуршлын үр дагаврыг даван туулахад тус болохгүй хэмээн анхааруулж байна.
Хорт хавдартай тэмцэхэд тусалдаг
Амьтан дээр хийсэн судалгаагаар хар кумины үр нь хавдрын эсийн өсөлтийг зогсоож, хавдрын өвчлөлийг бууруулдаг болохыг харуулсан. Гэсэн ч хүмүүст үзүүлэх нөлөө нь бүрэн ойлгогдоогүй байна.
Үе мөчний үрэвсэл, өвдөлтийг намдаана
Эрдэмтэд хар кумин тосны нэг хэсэг болох микроэлементүүд нь ревматоид артриттай өвчтөнүүдийн нөхцөл байдлыг сайжруулдаг болохыг туршилтаар нотолсон. Судалгааны явцад ийм оноштой 43 эмэгтэйн нэг хэсэг нь тос, үлдсэн хэсэг нь плацебо өгсөн байна. Сарын дараа хар кумин тос уусан өвчтөнүүд цусан дахь үрэвслийн маркерын түвшин буурч, өвдөлтийн эрч хүч, үе мөчний хавагнах түвшин буурчээ.
Зүрх, судсыг хамгаална
Хар кумин тос нь зүрх, судсанд сайнаар нөлөөлдөг. Энэ нь цусны даралт ихсэх, венийн судас, тромбоз, титэм судасны өвчин, атеросклерозоос урьдчилан сэргийлэх сайн хэрэгсэл юм.
Харшлын үед тусалдаг
АНУ-д хийсэн судалгаагаар хар кумин тос нь хамрын хаван, хамрын битүүрлийг бууруулж, улмаар хамрын ханиадыг даван туулахад тусалдаг болохыг тогтоожээ. Судалгаагаар тодорхой үр дүнд хүрэхийн тулд тосыг хоёр долоо хоногийн турш уух хэрэгтэй гэсэн байна. Хар кумин тос нь үрэвслийн эсрэг болон антигистамин шинж чанартай тул харшлын илрэлийг бууруулж, харшлын ринитийг хурдан арилгахад тусалдаг.
Чихрийн шижинтэй тэмцэхэд тусалдаг
Хар кумин нь цусан дахь сахар, холестерины хэмжээг бууруулахад тусалдаг. Хар үрийн бэлдмэл хэрэглэдэг хүмүүс II хэлбэрийн чихрийн шижин өвчний хүндрэл үүсэх эрсдэл багатай байсан. Гэсэн хэдий ч энэ ургамлын хүний биед үзүүлэх энэ нөлөөг цаашид судлах шаардлагатай хэвээр байна.
Ходоод гэдэсний эрүүл мэндийг дэмжинэ
Эрдэмтэд кумин тос нь хоол боловсруулах үйл явц, ходоод гэдэсний замын эрхтэнүүдийн үйл ажиллагааг сайжруулах чадвартай гэсэн дүгнэлтэд хүрсэн. Энэ тосны хэрэглээ нь зөвхөн өвчний хөгжлийн шалтгааныг арилгахад тусалдаг төдийгүй шинж тэмдгийг арилгахад тусалдаг. Тухайлбал, дотор муухайрах, бөөлжих, цээж хорсох, колик гэсэн шинж тэмдгүүдэд сайн. Үүнээс гадна кумин тос нь ходоодны салст бүрхэвчийн гэмтлийг эдгээж, эдгэрэлтийг түргэсгэхэд тусалдаг. Хүлээгдэж буй үр дүнд хүрэхийн тулд та кумин тосыг 3-6 долоо хоног хэрэглэх хэрэгтэй.
Нойр булчирхайн үрэвсэлтэй тэмцэхэд тусалдаг
Өвчин намдсаны дараа, эмчтэй зөвлөлдсөний дараа та тосыг хэрэглэж болно. Нойр булчирхайн үрэвсэл хурц үед тос нь хор хөнөөл учруулж болзошгүй юм. Хар кумин тосыг хэрэглэж эхлэхэд хоол идсэний дараах таагүй байдал, хоолны дуршил буурах, гэдэс дүүрэх таагүй шинж тэмдгийн илрэлийн эрч хүч буурдаг. Үүнээс гадна тос нь эмгэг төрүүлэгч бичил биетэн, мөөгөнцрийн нөхөн үржихүйн үйл ажиллагааг зогсооно.
Түрүү булчирхайн хорт хавдар үүсэхээс сэргийлнэ
Эрдэмтэд антиоксидант тимокинон нь түрүү булчирхайн хорт хавдрын эсийн өсөлтийг саатуулдаг болохыг тогтоожээ. Хорт хавдартай өвчтөнүүдэд химийн эмчилгээний гаж нөлөөг багасгах, хавдрын эсрэг үр нөлөөг нэмэгдүүлэхийн тулд альтернатив анагаах ухаан чухал болж байгаатай хавдар судлаачид санал нэг байна.
Ханиадтай тэмцэхэд тусалдаг
Ханиадны үед хар үрийн тосыг хэрэглэх хэд хэдэн арга байдаг. Кумин тостой цай нь ханиадны явцыг хөнгөвчлөх болно. Гэхдээ энэ ундаа зөвхөн эмчийн зааж өгсөн эмчилгээний нэмэлт зүйл юм. Цээжийг 1: 5 харьцаатай хар кумин тос болон бусад тостой хольж үрж болно. Үрэлт нь ханиалгын эрчмийг хөнгөвчлөхөд тусална. Мөн халуун устай саванд нэмээд хөлийг дүрж болно. Илүү үр дүнтэй байхын тулд гичийн нунтгийг усанд нэмж болно.
Өтгөн хаталтыг арилгана
Кумин тос нь өтгөн хаталтыг эмчлэх, урьдчилан сэргийлэх сайн эм юм. Энэ нь гэдэсний гүрвэлзэх хөдөлгөөнийг сайжруулж, ялгадсыг зөөлрүүлж, эм хэрэглэхгүйгээр гаргадаг. Энэ тос нь жирэмслэлт, хөхүүл үед, хүүхдийн өтгөнийг хэвийн болгох, эм уухыг зөвлөдөггүй. Мөн өтгөн хаталтыг эмчлэхэд тустай. Цайтай хар кумин тос нь өтгөн хатахаас сэргийлнэ. Үүнийг хийхийн тулд нэг аяга цайнд хагас халбага тос нэмээд өдөрт хоёр удаа энэ ундааг ууна.
Таргалалттай хүмүүст тусалдаг
Судалгааны явцад шинжлэх ухааны туршилтад оролцогчдын нэг хэсэг нь плацебо, нөгөө хэсэг нь тос авчээ. Судалгааны төгсгөлд тос уусан оролцогчид жингээ хасаж, бүсэлхийн тойрог, триглицеридын хэмжээ буурсан байна. Судлаачид хар үрийн тосны хоолны дэглэмийг дасгал хөдөлгөөнтэй хослуулах нь жингээ хасаж, холестерины хэмжээг бууруулдаг болохыг тогтоожээ.
Астма өвчнийг намдаана
Хар кумин дээр хийсэн олон тооны судалгаагаар гуурсан хоолойн багтраатай өвчтөнүүдийн нөхцөл байдлыг хөнгөвчилдөг болохыг харуулсан. Бронходилатор, антигистамин, үрэвслийн эсрэг, антилейкотриен, дархлаа дарангуйлах нөлөөтэй байсан. Үүнээс гадна эмнэл зүйн судалгаагаар хар кумин хэрэглэх нь өвчтөний лабораторийн шинжилгээ, уушигны үйл ажиллагааг сайжруулдаг болохыг тогтоожээ.
Эрэгтэйчүүдэд зориулсан хар кумин тос
Тос нь үргүйдэлтэй тэмцэхэд тусалдаг. Цусан дахь тестостероны түвшинг нэмэгдүүлдэг. Мөн хар кумин тос нь тестостероны түвшинг нэмэгдүүлснээр түрүү булчирхайн үйл ажиллагааг сайжруулснаар эрэгтэй хүний бэлгийн чадавхыг нэмэгдүүлдэг.
Хүүхдэд зориулсан хар кумин тос
Хязгаарлагдмал хэмжээгээр, эрүүл амьдралын хэв маягтай хослуулан тос нь хүүхдийн дархлааг сайжруулах, авитаминоз өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, элэгний үйл ажиллагааг хэвийн болгох, хоолны дуршлыг сайжруулах, өтгөн хаталтыг арилгахад тусалдаг. Үүний зэрэгцээ эмч нар хар кумин тосыг гурваас доош насны хүүхдэд эсрэг заалттай, том хүүхдүүдэд болгоомжтой өгч, харшил өгч магадгүйг анхааруулж байна. Зөвхөн мэргэжилтэнтэй зөвлөлдсөний дараа тосыг зөвхөн нэмэлт болгон авах нь чухал юм.
Жирэмсэн болон хөхүүл эмэгтэйчүүдэд
Багаар хэрэглэх нь жирэмсэн эхчүүд болон хөхүүл эмэгтэйчүүдэд ашигтай байдаг. Гэхдээ эмчтэй зөвлөлдсөний дараа л авч болно. Уг тос нь үсний байдлыг сайжруулж, уналтыг багасгахаас гадна язралын тэмдгийг бага зэрэг багасгахад тусалдаг. Харшилгүй тохиолдолд хөхүүл эхийн өдөр тутмын хоолны дэглэмд оруулж болно. Гэхдээ хүүхэд хоёр сартай болсны дараа л хэрэглэж болно.
Эсрэг заалтууд
Зарим нөхцөлд хар кумин тосыг хэрэглэх нь аюултай гэж Веригина тэмдэглэв. Жирэмсэн эмэгтэйчүүдэд кумин тосыг хэрэглэх нь зохисгүй. Энэ нь умайн агшилтыг үүсгэдэг. Хоол тэжээлийн мэргэжилтэн Плотникова олон мэргэжилтнүүдийн зөвлөснөөр өглөө өлөн элгэн дээрээ кумин тос хэрэглэх нь гастрит, цөсний чулуу өвчний үед эсрэг заалттай гэж тайлбарлав. Өлөн элгэн дээрээ уухад тос нь цөс хөөх нөлөөтэй. Цөсний чулуу үүссэн тохиолдолд ноцтой үр дагаварт хүргэж болзошгүй гэж тэр анхааруулав. Мөн нойр булчирхайтай холбоотой асуудалтай хүмүүст хар кумин тосыг өлөн элгэн дээрээ ууж болохгүй. Учир нь энэ нь эрхтэнд ачаалал өгдөг. Гипогликеми үүсэх эрсдэлтэй тул сахар бууруулах эм ууж буй өвчтөнүүдэд кумин тос эсрэг заалттай байдаг. Харшлын өвчтэй, цус алдах өвчтэй хүмүүс тосыг хэрэглэж болохгүй.
Тосыг хэрэглэхэд үзүүлэх гаж нөлөө
Тосыг бие махбодод хор хөнөөлгүйгээр удаан хугацаагаар хэрэглэж болох нь хараахан нотлогдоогүй байна. Бүх эерэг чанар, ашигтай ул мөр элементээр баялаг ч тосыг хэрэглэхэд гаж нөлөө үүсэж болно.
-Тосонд агуулагдах меланин нь их хэмжээгээр хортой бөгөөд бөөр, элгийг гэмтээж болно.
-Арьсанд тос түрхэх нь харшил үүсгэдэг.
-Заримдаа хар кумин тос нь цусны бүлэгнэлтэд нөлөөлдөг.
-Цус алдах хандлагатай хүмүүс тосонд болгоомжтой хандах хэрэгтэй.
-Эмтэй сөргөөр нөлөөлдөг. Гурван сараас дээш хугацаанд тосыг хэрэглэх нь ходоодны хямрал, бөөлжих, өтгөн хатах шалтгаан болдог.
-Тосыг хэрэглэх нь цусан дахь серотонины хэмжээг ихэсгэдэг.
Хар үрийн тосыг хэрхэн сонгож, хадгалах талаар
Жижиг савтай тосыг сонгох нь зүйтэй. Савыг задалсны дараа тосны хадгалах хугацаа ердөө нэг жил байна. Үүнийг хөргөгчинд тагийг нь сайн таглаж хадгалах ёстой. Кумин үрийг сонгохдоо та үнэрт анхаарлаа хандуулах хэрэгтэй. Шинэ амтлагч нь хурц ногооны үнэртэй байдаг. Хэрэв үр нь бараг үнэргүй бол удаан хугацаагаар эсвэл буруу хадгалсан. Кумин үрийг өрөөний температурт, битүүмжилсэн саванд, нарны шууд тусгалгүй газар хадгална. Зөв хадгалалттай үрийг хадгалах хугацаа хоёр жил байна.
Эх сурвалж: www.polit.mn