Ардчилсан намын одоогийн ерөнхийлөгч Жо Байдены хүү Хантер Байдены талаар Хууль зүйн яамны зүгээс Холбооны мөрдөх товчооны нотлох баримтыг цуглуулж, системчилсний дараа дахин хэвлэл мэдээллийн анхаарлын төвд ороод байна. Хантер авлигын хэрэгт холбогдож байсан бол энэ удаа түүнийг гадаадын лобби, татвараар луйвар хийсэн, бичиг баримт хуурамчаар үйлдсэн, хар тамхи тараасан, буу худалдаж авахдаа хар тамхинд донтсон тухай худал мэдүүлэг өгсөн хэрэгт сэжиглэж байгаа юм. Эдгээр буруутгал юунд үндэслэгдсэн бэ. Хантер Байдены дуулиан шуугиантай амьдрал эцгийнхээ карьерыг хэрхэн сүйтгэж болох талаар "Lenta.ru" материалд дурджээ.

2019 оны дөрөвдүгээр сарын 12-нд Х.Байден усанд автсан зөөврийн компьютерээ Делавэр дэх засварын газруудын нэгэнд авчирч өгөөд, энэ талаар мартжээ. Дэлгүүрийн эзэн Жон Исаак хатуу дискнээс нь жинхэнэ дуулианыг олжээ. Нүцгэн Хантерын зэвсэг барьсан, хар тамхи хэрэглэж байгаа гэрэл зургууд, түүнчлэн насанд хүрээгүй хүүхдүүдтэй илэн далангүй бичсэн захидал. Тухайн оны аравдугаар сард засварын гэрээний хугацаа дуусмагц Ж.Исаак хатуу дискийг Холбооны мөрдөх товчоонд өгөхөөр шийджээ. Гэвч Холбооны мөрдөх товчоо үүнийг сонирхсонгүй. “Өмгөөлөгч хөлсөлж болсон явдлын талаар хэнд ч битгий хэлээрэй” гэж зөвлөжээ. Хоёр сарын дараа Холбооны мөрдөх товчооны ажилтнууд зөөврийн компьютерийг хураан авсан ч тэр үед Жон Исаак тухайн үеийн АНУ-ын ерөнхийлөгч Дональд Трампын хувийн өмгөөлөгч Руди Жулианид хатуу дискний хуулбарыг шилжүүлж өгсөн байжээ.

Р.Жулиани гэнэтийн ийм гайхамшгийг чадварлаг ашиглаж, хүү Байдентай холбоотой мэдээллийг сэтгүүлчдэд тараажээ. 2020 оны ерөнхийлөгчийн сонгууль болохоос сар хүрэхгүй хугацааны өмнө (Д.Трамп, Ж.Байден нар ерөнхийлөгчийн сонгуульд өрсөлдөж байсан) материалыг консерватив New York Post (NYP) нийтэлсэн байна.

Ардчиллын төлөөх хэвлэлүүдийн хариу үйлдэл маш хурдан байсан. Либерал The New York Times, MSNBC, CNN, Washington Post гэсэн хэвлэлд Хантер Байдены эсрэг явуулж буй "хэвлэл мэдээллийн гүтгэлгийн кампанит ажил"-ыг "Оросын сонгодог мэдээллийн ажиллагаа" хэмээн няцааж байв. Үүний зэрэгцээ технологийн аварга Твиттер болон Facebook-ууд нийтлэлийн түгээлтийг хурдан хязгаарлаж, NYP-ийн хаягуудыг хаасан.

Гэхдээ Хантерын зөөврийн компьютерээс олдсон бүх өгөгдлийн гол олдвор нь Байденуудын санхүүгийн байдлыг эрс сайжруулсан, ерөнхийлөгчийн хүүгийн Украин, Хятадын компаниудтай хийсэн нууц хэлцлийг харуулсан захидал, харилцаа, санхүүгийн тайлан байсан юм. Эдгээр нь мөрдөн байцаалтын ажиллагаа эхлэх гол шалтгаан болсон. 2014 оны эхээр Вашингтон олон нийтийн эсэргүүцлийн жагсаал болон Майдан дахь эмгэнэлт үйл явдлын дараа засгийн эрхэнд гарсан Украины сөрөг хүчнийг дэмжиж байгаагаа илэрхийлсэн. Дөрөвдүгээр сард Жо Байден АНУ-ын дэд ерөнхийлөгчийн хувиар Киевт албан ёсны айлчлал хийж, Украины эдийн засгийг сэргээх, түүнчлэн ОХУ-аас эрчим хүчний хараат бус байдлаа бэхжүүлэхэд АНУ туслахад бэлэн байна гэж мэдэгдсэн.

Ойролцоогоор тэр үед Хантер Байден Кипрт төвтэй Украины хувийн хийн компани болох Burisma Holdings-ийн нэг хэсэг болжээ. Дэд ерөнхийлөгчийн хүү захирлуудын зөвлөлд орж, холдингийн хуулийн хэлтсийг удирдаж, үүний төлөө сард 50 мянган ам.доллар авдаг байв. Түүнтэй хамт ажиллаж байсан мөн түүний ажлыг ажиглаж байсан хүмүүсийн хэлснээр хүү Байденын даалгавар бол хууль эрх зүйн асуудал, компанийн санхүү, хөгжлийн стратегийн талаар зөвлөгөө өгөх явдал байв. Үүний зэрэгцээ Хантер компанид ажиллаж байх хугацаандаа ажлын асуудлаар Украинд нэг ч удаа очиж байгаагүй. АНУ-д дэд ерөнхийлөгчийн хүүгийн шинэ албан тушаалыг шүүмжилж, түүнийг томилогдсоныг илт ашиг сонирхлын зөрчил гэж нэрлэжээ. Ассошиэйтед Пресс агентлагийн сэтгүүлч Стивен Брауны хэлснээр бага Байденыг Буризмад ажилд авах цаг нь Барак Обамагийн засаг захиргаа ОХУ-аас эрчим хүчний хараат байдлын асуудлаар Киевт нөлөөлөх гэсэн оролдлоготой давхцсан тул "улс төрийн хувьд тохиромжгүй" байв гэжээ. Вашингтон Пост энэ үйл явдлыг хамаатан садан, авлигын илрэл гэж нэрлэсэн болов ч Цагаан ордны зүгээс Хантер Байден бол төрийн бодлогыг тусгадаггүй хувь хүн гэж хариулжээ.

2015-2016 онд Украины ерөнхий прокурор Виктор Шокин “Бурисма Холдинг” компанийн үйл ажиллагаанд анхаарал хандуулж, авлигын үйл ажиллагааг удирдаж байна гэж сэжиглэж байсан.

Виктор Шокин

Мөрдөн байцаалтын дагуу Хантер Байден аавыгаа АНУ-ын дэд ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байх хугацаандаа тус компанид ажилласны ачаар олон сая ам.долларын ашиг олж чадсан байна. Бурисмагийн ашиг хүртэгч нь хүү Байден болон түүний бизнесийн түнш Девон Арчер Роземонт Сенека Партнерс компани байсан нь тогтоогдсон. Америкийн банкуудын мэдээлснээр 2014 оны хавраас 2015 оны намар хүртэл АНУ-ын компани Burisma Holdings-ээс их хэмжээний буюу сард 166 мянга гаруй ам.доллар тогтмол авдаг байжээ. Мөрдөн байцаалтын хүрээнд В.Шокин Бурисмагийн удирдлагыг тэр дундаа Хантерыг байцаалтад урихаар төлөвлөж байсан ч амжаагүй. Учир нь Жо Байден уг хэрэгт биечлэн оролцож, Украины эрх баригчдад ультиматум хүргүүлсэн эсвэл Шокиныг ерөнхий прокурорын албан тушаалаас огцруулах эсвэл АНУ Украинд өгсөн нэг тэрбум ам.долларын зээлээ эргүүлэн татна. Киев удаан бодсонгүй. 2016 оны хоёрдугаар сарын 16-нд ерөнхийлөгч Петр Порошенко В.Шокиныг биечлэн огцрохыг хүссэн бөгөөд гуравдугаар сарын 29-нд Дээд Рада шийдвэрээ гаргасан. Сонирхолтой нь дэд ерөнхийлөгч Ж.Байден өөрөө дараа нь "шантааж" хийсэн гэдгээ ил тод хүлээн зөвшөөрсөн. “Би П.Порошенкод: Та тэрбум ам.доллар авахгүй, би зургаан цагийн дараа явна. Тэр үед танай ерөнхий прокурор В.Шокин ажлаасаа халагдахгүй бол та мөнгө авахгүй” гэсэн. Тэгээд тэр новш ажлаасаа халагдсан. Ж.Байден АНУ-ын дэд ерөнхийлөгч Украины эрх баригчдад тавьсан шаардлагаа “Киев дэх авлигын эсрэг тэмцэл ухарч байна” гэж санаа зовж байгаатай холбон тайлбарлав. Яагаад ч юм Жо Байден хүүгийнхээ ажиллаж байсан компанийг ерөнхий прокурор шалгаж байгаа талаар илэн далангүй ярьсангүй. Дараа нь Бурисмагийн хэргийг АНУ-ын дэмжлэгтэй Украины Авлигатай тэмцэх үндэсний товчоонд шилжүүлж, аажмаар дарж орхив. 2019 онд хүү Байден компаниа орхисон.

Гэвч дуулиан үүгээр дууссангүй. Мөн онд Хантер Байдены Украин дахь үйл ажиллагааны талаарх мэдээлэл дэлхийн хэвлэл мэдээллийн эхний нүүрэнд дахин гарч ирэв. Шалтгаан нь Украины шинээр томилогдсон удирдагч Владимир Зеленский, АНУ-ын 46 дахь ерөнхийлөгч Дональд Трамп нарын ярианы бичлэг байв. Д.Трамп хүү Байдентай холбоотой мөрдөн байцаалтыг үргэлжлүүлэхийг хүссэн. Д.Трамп сонгуулиас өмнө Ж.Байдены эсрэг баримт цуглуулах гэсэн бөгөөд Конгресс ийм хүсэлтийг "эрх мэдлээ урвуулан ашигласан" гэж үзсэн нь импичмент зарлахад хүргэсэн. Хантер Байден "Үзэсгэлэнт зүйлс" хэмээх намтартаа Бурисмад ажилласандаа харамсаж байгаагаа бичжээ. Тэрбээр өөрийг нь буруутгаж байгаа бүх мэдээллийг үгүйсгэж, зүгээр л аавыг нь хохироох зорилгоор түүний нэрийг ашигласан гэж мэдэгджээ.

Мөн тэрбээр Буризмад олсон бүх мөнгөө архи, хар тамхи, биеэ үнэлэгчдэд зарцуулсан нь түүний донтолтыг улам нэмэгдүүлж, "гэр бүлтэй нь харилцах харилцаа, карьераа сүйтгэсэн" гэдгээ хүлээн зөвшөөрсөн.

Хантер Байдены Украин дахь үйл ажиллагааны талаарх шинэ нотлох баримтууд 2020 оны аравдугаар сард дээр дурдсан NYP хэвлэлүүдэд гарч ирэв. Сэтгүүлчид Хантерын Бурисма группын гол ажилтнуудын нэг болох Украины бизнесмен Вадим Пожарскийтэй бичсэн захидал харилцааг олон нийтэд ил болгов. 2015 оны дөрөвдүгээр сарын 17-ны өдрийн захидалдаа В.Пожарский хүү Байденд аавтайгаа Вашингтонд уулзуулахаар тохиролцож чадсанд талархал илэрхийлэв. Өөр нэг захидалдаа тэрбээр Хантераас "Жо Байдены хүүгийн хувьд өөрийн нөлөөгөө Бурисмагийн ашиг тусын тулд хэрхэн ашиглах талаар" бодож үзэхийг хүсчээ.

Бага Байден Украин дахь Америкийн биологийн лабораторитой холбоотой дуулиантай бас холбогдсон. Гуравдугаар сард ерөнхийлөгчийн хүү үхлийн аюултай эмгэг төрүүлэгчдийн судалгааны хүрээнд Пентагоны гэрээлэгч Black & Veatch-тай хамтран ажилладаг Metabiota эмнэлгийн компанид АНУ-ын Засгийн газартай 18.4 сая ам.долларын гэрээ байгуулахад тусалсан нь тодорхой болсон. Түүгээр ч зогсохгүй тэрбээр Украины био аюулгүй байдлын өндөр түвшний лабораторид “шинжлэх ухааны биотехнологийн төсөл” хэрэгжүүлэхээр “Бурисма Холдинг” компанийн удирдлагуудыг Метабиотагийн төлөөлөгчтэй уулзуулжээ.

Өөр нэг эргэлзээтэй дуулиан нь хүү Байден болон түүний авга ах Жеймс Байден нар 2017-2018 онд Хятадын эрчим хүчний CEFC компаниас "зөвлөх үйлчилгээ"-ний төлөө бараг 4.8 сая ам.доллар авсан тухай Fox News мэдээлэв. Хантер CEFC-ийн гүйцэтгэх захирал Патрик Ход "хууль зүйн туслалцаа" үзүүлснийхээ төлөө нэмэлт нэг сая ам.доллар авсан байна. Үнэн хэрэгтээ Хантерын зөөврийн компьютерээс олдсон захидлуудын дагуу АНУ-ын эсрэг кибер тагнуул хийсэн хэрэгт буруутгагдаж буй Huawei болон бусад компанийн эсрэг зарга үүсгэсэн тухай нууц мэдээллийг олж авахад тусалсан байна. Энэ бүх мэдээлэл нь Хантерыг АНУ-ын дотоод бодлогын зарим асуудалд гэр бүлийнхээ нөлөөг шууд утгаараа арилжсан гэж буруутгах шалтгаан болсон.

Ж.Байдены Хятадтай харилцах харилцаа нь зөвхөн зөвлөлдөх уулзалтаар хязгаарлагдаагүй. 2017 оноос хойш Хантер Хятадын Засгийн газрын дэд бүтэц, аж үйлдвэрийн санаачилгыг гадаадад дэмждэг Хятадын BHR Partners хөрөнгө оруулалтын компанид 10 хувийг эзэмшдэг. Байден гэр бүлийн гишүүдээ гадаадын хөрөнгөөс ангижруулна гэж амласан ч Хантер компанид хувь эзэмшсэн хэвээр байгаа бөгөөд хөрөнгөө өсгөх гэж хичээсээр байна.

Цагаан ордон ч энэ байр суурьтай санал нийлж байгаа. Хантер бол хувь хүн бөгөөд гаргасан шийдвэрийнхээ талаар Вашингтонд тайлагнах ёсгүй гэдгийг удаа дараа онцолж байсан. Хожим нь энэ сэдвээр ямар ч тайлбар өгөхөөс огт татгалзаж эхэлсэн. Жо Байден хүүгийнхээ бизнесийн хамтрагчидтай холбоотой гэдгээ үгүйсгэж байна. Хүүгийнхээ бизнесийн түншүүдтэй Цагаан ордонд уулзалт хийсэн талаар CNN-ийн сурвалжлагч асуухад "Миний хүү, манай гэр бүл ерөнхийлөгч, Засгийн газартай зөрчилтэй аливаа бизнес эсвэл зөрчилдөж байгаа аж ахуйн нэгжид оролцдоггүй" гэж Жо Байден хариулжээ.

1988 он

2018 оны аравдугаар сарын 23-нд 2015 онд тархины хорт хавдраар нас барсан түүний ах Богийн бэлэвсэн эхнэр Халлитай хайрын харилцаатай байсан Хантер нарын өөр түүх ил болов. Делавэр мужийн Вилмингтон хотын ахлах сургуулийн ойролцоох хогийн сав руу Халли Хантерын 38-ын бууг хаясан байна. Үйлдлийнхээ аюулыг ухаарсан тэрбээр зэвсгээ авахаар буцаж ирсэн боловч олсонгүй. Бууг алга болсон талаар өргөдөл өгөхийн өмнөхөн орон гэргүй нэгэн хүн бууг олоод цагдаад өгсөн байжээ. Хуулийнхан Хантер зэвсгийг хаанаас авсан болохыг олж тогтооход тэрбээр буу худалдаж авахын тулд худал хэлсэн нь тогтоогджээ. Бууны дэлгүүрт хар тамхины хэрэглээ, мансууруулах бодисын донтолтын талаарх асуултад "үгүй" гэж хариулжээ. Хантер 2013 онд кокаины шинжилгээний хариу эерэг гарсан тул АНУ-ын Тэнгисийн цэргийн нөөцөөс халагдсан нь мэдэгдэж байгаа. Байден 2018 онд крек хэрэглэсээр байсан гэдгээ дурсамж номондоо хүлээн зөвшөөрсөн байдаг. Хантерын эсрэг хийсэн бусад дуулиан, нотлох баримтуудын дунд буу худалдаж авсан явдал нь зүгээр л нэг жижиг зүйл мэт санагдаж байгаа ч энэ нь мөрдөн байцаалтын ажиллагааг эхлүүлэх хамгийн чухал шалтгаануудын нэг байсан. Учир нь АНУ-д зэвсэг худалдаж авахад худал мэдээлэл өгөх нь эрүүгийн гэмт хэрэг болно.

“Тэр миний машинаас буу хулгайлж, хогийн сав руу хаясан. Дараа нь тэр надад энэ бол миний асуудал гэж хэлсэн. Цагдаа болон Холбооны мөрдөх товчоо ирэхэд тэр намайг бодистой холбоотой асуудал, бидний тогтворгүй харилцаанаас болж өөрийгөө хохироох вий гэж айсан учраас надаас бууг авсан гэж хэлсэн" гэж Хантерын зөөврийн компьютер дээр бичсэн мессеж байв.

АНУ-ын Сенат болон Төлөөлөгчдийн танхим дахь Бүгд найрамдах намын гишүүд Хантер Байдентай холбоотой мөрдөн байцаалтын талаар илэн далангүй тайлбар өгөхийг Холбооны мөрдөх товчоо болон Хууль зүйн яамнаас удаа дараа шаардсан ч өнөөдрийг хүртэл эдгээр хүсэлтэд хариу өгөөгүй байна. Энэ процедурын гол эсэргүүцэгчид нь одоогийн Ардчилсан ерөнхийлөгч Жо Байдены дэмжигчид. Тэд энэ хэргийг "улс төрийн зорилготой, тиймээс хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй" гэжээ. Гэсэн хэдий ч зөвхөн тусгай алба, Холбооны мөрдөх товчоо, Хууль зүйн яамны төлөөлөгчид эрт орой хэзээ нэгэн цагт Хантерыг буруутгаж байгаа талаар бие даасан дүгнэлт гаргаж, Жо Байден албан тушаалаа ашиглан тусалсан эсэхийг тогтоох боломжтой. Хантерын зөөврийн компьютерээс АНУ-ын хууль тогтоомжийг зөрчсөн олон зуун баримтжуулсан баримт олдсон. Үүнд санхүүгийн 140 гэмт хэрэг, бэлгийн харилцаатай холбоотой 191 гэмт хэрэг, хар тамхитай холбоотой 128 гэмт хэрэг байжээ.

Эх сурвалж: www.polit.mn