Б.ДАМДИН-ОЧИР
Зэс, алтныхаа нөөцөөр дэлхийд тэргүүлэх хэмжээний том орд Оюутолгой ашиглалтад ороод олон жил өнгөрлөө. Гэвч Монгол Улс, монголын ард түмэнд наалдаж буй юу ч алга. Засгийн Газрын Хэрэг эрхлэх газрын дэд дарга Солонгоогийн нийтэд өгсөн мэдээллээр бол 2052 он хүртэл Оюутолгойгоос монголын тал ногдол ашиг авахгүй юм байна. Ашиг хүртэхгүйгээр барахгүй Монгол Улсын өр тэр үед 22 тэрбум ам.доллар болж нэмэгдэх ажээ. Ийм мэдээллийг РИА ТИНТО манай талд албан ёсоор өгсөн байна.
Эрдэнэтээс тав дахин их нөөцтэй өмнийн говийн үүцээ харийнханд нээж өгчихөөд монголчууд өөрсдөө 2052 он хүртэл ногдол ашиг хүртэхгүй, тэрч битгий хэл 22 тэрбум ам.долларын өртэй үлдэнэ гэдэг даанч харамсалтай. Хүний санаанд үл багтаж, зүүдэнд ч оромгүй улайм цайм дээрэм гэж үүнийг л хэлэх байх.
Энэ бол монголчууд газар нутаг, эрдэнэс баялагтаа өөрсдөө эзэн сууж чадахгүй байгаагийн хамгийн тод жишээ. Харийнхантай нийлж нэгдэж ашиг сонирхол, хэтэвч түрийвчээрээ холбогдсон олигархиуд, оффшорчдын Монгол Улсаар, монголчуудаар тоглож, тохуурхан доромжилж байгаагийн хамгийн тодорхой том баримт.
Монгол Улсын Их Хурал үүнийг ашгүй анхааралдаа авч Ц.Даваасүрэнгээр ахлуулсан Түр хороо байгуулж Засгийн газарт РИО ТИНТО-той шударга, тэгш, харилцан ашигтай яриа хэлэлцээ өрнүүлэх тодорхой чиглэл өгөөд хэрэгжилтийг хянаж байгаа нь тун сайшаалтай.
Цар тахал дэлхий дахиныг, түүний дотор Монголыг бүхэлд нь бүрхсэн энэ хүнд бэрх цаг үед Монгол Улсын тавьсан татварын актын дагуу РИО ТИНТО-гоос шилжүүлсэн төлбөрөөс Монгол Улсын Засгийн газар иргэн бүртээ 300 мянган төгрөгийг дархлаажуулалтанд зориулж шилжүүлсэн нь зөв зүйтэй арга хэмжээ. Монголчууд энэ том уурхайгаас ашиг хүртэх эрхтэй. Харамсалтай нь ашиг хүртэх биш, өр төлбөрт унаж буй нь 21-р зууны гаслан гэлтэй. Оюутолгойтой холбоотой маргаан хэд хэдэн улс орны шүүх дээр үргэлжилж, Лондонгийн арбитрын шүүхэд хэлцэгдэж байгаа.
Өнгөрсөн хугацаанд Монгол Улсад төлөх ёстой татвараа ч бүрэн гүйцэд төлдөггүй, гүйлгээгээ ч Монгол Улсын банк санхүүгээр дамжуулдаггүй, хэтэрхий эрх дураараа аашилж ихэмсэг дээрэнгүй зан авир гаргаж ирсэн РИО ТИНТО-той бүрэн эрхэт тусгаар тогтносон Монгол Улс эрх тэгш, эн тэнцүү адил хэмжээнд харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг өрнүүлэх учиртай. Юм бүгд дээр бууж өгч, тулгасан бүхнийг нь үг дуугуй хүлээн зөвшөөрч болохгүй.
Оюутолгой бол Монгол Улс, монголын ард түмний өмч, РИО ТИНТО-гийн өмч биш. Үүцээ нээж өмчөө өгчихөөд өөрсдөө өртэй үлддэг практик дэлхийн аль ч улс оронд байхгүй. Ганцхан Монголд л байна. Үүнийг хэзээ ч тэвчиж таарахгүй. Эзэн нь юмаа мэдэж, эрэг нь усаа хашдаг юм. Дэлхий ертөнц, хүн төрөлхтний өнгөрсөн түүхийн мянга мянган жилд том бага улс орон бүрийн практикт хэлбэрэлтгүй мөрдөгдөж ирсэн энэ бичигдээгүй хуулийг хэн бугай ч зөрчих эрхгүй.
Баялагтаа эзэн Монгол. Баялагтаа эзэн нь монголчууд бид өөрсдөө.
Эх сурвалж: www.polit.mn