З.Батцэцэг
Нэгдүгээр сарын 4-нд дэлхийн хамгийн нууцлаг эрдэмтдийн нэг Исаак Ньютоны мэндэлсний 380 жилийн ой тохиож байна. Баримт бичигт өөр өөр төрсөн он зааж өгсөн байдаг. Тухайлбал, 1642 оны арванхоёрдугаар сар эсвэл 1643 оны нэгдүгээр сар.
Ньютон бол гайхалтай онолч, гайхалтай туршигч, зохион бүтээгч байсан. Та бүхний мэдэж байгаагаар тэрээр дэлхийн таталцлын хуулийг зохиогч юм. Эрдэмтний өөр нэг чухал нээлт бол тэнгэрийн биетүүдийн хөдөлгөөний онол юм. Ньютоны нээсэн механикийн гурван хууль нь сонгодог механикийн үндэс болсон. Тэрээр мөн спектроскоп, толин тусгал дуран гэх мэтийг зохион бүтээжээ.
"RG" нээлттэй эх сурвалжаас цуглуулсан Ньютоны амьдралын шилдэг зургаан домог, баримтыг санал болгож байна.
1. Суут хүний толгой дээр алим унасан уу? Зарим үеийнхэн Ньютон өөрөө энэ түүхийг зохион бүтээсэн гэж үздэг. Тэгээд тэд бүр тодруулсан: тэрээр хуулийн мөн чанарыг сурталчлахын тулд хайртай зээ охин Катерина Кондуйтдаа зориулж унасан алимны үлгэр зохиожээ. Бас нэг таамаглал бий - толгой дээр унасан алимны домог бол... Вольтерын зохиол. Гэсэн хэдий ч эрдэмтэн Уильям Стэклигийн найз, намтар судлаачийн дурсамжийн ачаар Ньютоны байшингийн цэцэрлэгт хүрээлэнгийн алимны мод руу хийсэн аялал зуу гаруй жилийн турш явагдсан.
2. Исаак маш сул дорой төрсөн тул хүн бүр түүнийг удаан амьдрахгүй гэж боддог байв. Гэсэн хэдий ч хүү бүх зүйлийг үл харгалзан өсч томроод, төлөвшсөн. Түүгээр ч барахгүй Ньютон тухайн цаг үеийн жишгээр маш урт насалсан - 84 насандаа нас баржээ.
3. Ньютон парламентын гишүүн байсан боловч харгис шүүмжлэгчдийн хэлснээр тэр тэнд ганцхан удаа үг хэлсэн нь цонхоо хаа. Гэвч ннэ бол домог юм. Эрдэмтэн санал хураалтад идэвхтэй оролцож, Кембрижийн их сургуулийн дэд захиралд захидал бичиж, уулзалтад болж буй бүх зүйлийн талаар дэлгэрэнгүй бичдэг байжээ.
4. Ньютон физикч, математикч төдийгүй амжилттай алхимич байсан. Туршилтын үеэр тэрээр энэ сэдвээр зуу орчим ном цуглуулж, олон мянган хуудсыг тэмдэглэл хөтлөв. Тэрээр гүн ухааны чулуу болон бусад металлаас алт олж авах нууцыг хайж байв. Исаак Ньютон амьдралынхаа 30 жилийн турш алхимийн хичээлээр хичээллэсэн нь тодорхой болсон. Гэвч түүний алхимийн талаархи олон бүтээл нь "зохиогчийн" тэмдэг, нэр томъёоноос болж ойлгомжгүй байдаг.
5. Шинжлэх ухааны үүднээс Ньютон нүдэндээ "хавчаар" наасан. Энэ бол баримт юм. Ньютоны зурсан энэхүү туршлагын дэлгэрэнгүй тайлбар хадгалагдан үлджээ. Тэрээр "хавчаар" гэж нэрлэсэн мохоо үзүүртэй саваа авч, нүд, ясны хооронд дарж, хүний нүдийг линз болон өнгө хэрхэн хүлээн авдагийг судалжээ.
6. Ньютоны шүд нь хүн төрөлхтний түүхэн дэх хамгийн үнэтэйд тооцогддог. 1816 онд нэгэн язгууртан худалдан авагч үүний төлөө 730 фунт стерлинг төлсөн (тэр физикчийнхээ шүдийг бөгжэндээ оруулсан). Энэ дээд амжилтыг 2002 оны Гиннесийн номонд бүртгэж байсан ч 2011 онд Жон Ленноных байж магадгүй гэсэн шүдийг дуудлага худалдаагаар зарснаар энэ амжилт эвдэгдсэн юм.
Эх сурвалж:www.polit.mn