Х.ОЮУНБОЛД
Монгол бөөгийн гэгээрсэн сүнсний учир холбогдлын талаар Монгол бөө нэгдсэн эвлэлийн гишүүн, бөө судлаач Д.Батбаяр хэвлэлийн бага хурал хийлээ. Тэрээр “Монгол бөө судлалыг 10 жил судалж байна. Үүнд 12 их эзэн тэнгэр, 12 оршихуй, 12 их ертөнц гэж байна. Өнөөдөр дэлхийн шинжлэх ухаан манай нарны аймгийг есөн гаригтай гэж баталж таниулсан байдаг. Бид ч үүнийг нь мэднэ. Гэхдээ эртний монголчууд, монгол бөө нар манай нарны аймаг 12 их гариг байна гэдгийг мэдэж тодорхойлсон байна” гэв. Харин АНУ-ын сансар судлалын НАСА 2015 онд 10 дахь гаригийг илрүүлснээ зарласан. Дараа нь 2018-2019 оны зааг дээр 11 дэх гаригийг саяхан тодорхойлсон байхад монголчууд, монгол бөө нар эрт дээр үед 12 гариг байхыг илрүүлж зурхайн зурлагатаа хүртэл тодорхойлсон байдаг. Монгол бөөгийн талаар ярихад чухал нийтээрээ бүрэн тааж, таньж ухаж дийлэхгүй байгаа нэг зүйл бий. Тэр нь сүүн эс гэсэн монгол үгийн товчлол сүнс юм. Хүн нас барах үеэр сүнс хаачдаг, сүнс биедээ буцаж орсноор хүн дахин амьдардаг болон тэнгэрүүд өөрсдийгөө, амьдардаг гарагаа юу гэж нэрлэдэг. Тэнд юу зааж сургадаг, ямар үүрэгтэй болон хүн нас барсны дараа юу тохиолддог” талаар тайлбарлав. Харин бөөгийн улаач, удган зайран болсон хүмүүсийн онгод, сахиус гэж нэрл ээд байгаа зүйл нь монгол хүний гэгээрсэн сүнс юм. Гэхдээ тэнгэрүүд,онгод, сахиус аавын эсвэл ээжийн талаас сүнс өгөх талаар шийддэг. Ингэснээр энэ сүнс эмэгтэй хүний биед хүүхэд ураг бий болж 9-10 сараа гүйцээгээд гарах үеэр хүний биед ордог. Харин 9-20 сар хүртэлх нярай хүүхэд болж бойжих хугацаанд монголчууд сүлд гэж зүйрлэдэг биет хүүхдэд нэмэгдэж ордог. Ингэснээр оюун ухаан нь бүрэлддэг байсан цаг хугацааг мэддэг, хүүхдийн даахь үргээх ёслолыг хийдэг байсан гэв. Мөн тэнгэрүүдийн оршихуй, монгол хүний гэгээрсэн сүнс, түүний чадвар гэдэг ямар агуу болох талаар ярьсан юм. Тэрээр “Дэлхийн шинжлэх ухаан, шашны гүн ухааны дээр монгол суу ухаан оршиж байна. Түүний цаана бөө ухаан байна” гэж ойлгож болно гэв.
Эх сурвалж: www.polit.mn