З.БАТЦЭЦЭГ

Германы ГХЯ-ны тэргүүн "Их 20"-ийн шинэ даргатай уулзлаа. Энэтхэгт айлчлалаар хүрэлцэн ирсэн ХБНГУ-ын Гадаад хэргийн сайд Анналена Бербок Их 20-ийг даргалж байх хугацаанд нь тус улсад айлчилсан барууны анхны улстөрч боллоо. "Дэлхийн хамгийн том ардчилсан улс"-ыг Оросыг тусгаарлахыг дэмжих оролдлого үргэлжилж байгаатай холбогдуулан барууны орнууд Оросын нефтийн үнийн дээд хязгаар тогтоохтой давхцсан айлчлалын сэдвүүдийн нэг нь Энэтхэг түүнийг худалдаж авах явдал байв. ХБНГУ-ын Гадаад хэргийн сайд "Дарангуйлагч дэглэмээс эдийн засгийн хараат байдлыг бууруулах"-ыг уриалж, Энэтхэгийг ардчилсан хөгжлийн загвар гэж нэрлэв. Гэсэн хэдий ч түүний Энэтхэгийн хамтран зүтгэгч Субраманиам Жайшанкар, Москватай хийх ажил хэргийн хамтын ажиллагаа нь Украин дахь цэргийн ажиллагаатай ямар ч холбоогүй бөгөөд цаашид улам бүр өргөжих болно гэдгийг тодорхой хэлсэн юм.

ХБНГУ-ын Гадаад хэргийн сайд Анналена Бербокийн Даваа гарагт эхэлсэн Энэтхэгт хийсэн хоёр өдрийн айлчлал Берлин, Шинэ Дели хоёрын харилцаанд сүүлийн үед шуугиан дэгдээсэн ч боломжтой гэдгийг харуулав. Хатагтай А.Бербок аравдугаар сард Пакистаны Гадаад хэргийн сайд Билавал Бхутто Зардаритай хийсэн хэвлэлийн бага хурал дээр хэлсэн үгтэй холбоотойгоор дуулиан үүссэн. Хатагтай А.Бербок дараа нь "Кашмирын нөхцөл байдалд Герман хариуцлага хүлээдэг" гэж хэлээд Кашмирын асуудлыг НҮБ-ын оролцоотойгоор шийдвэрлэхийг уриалав.

Исламабад удаан хугацааны турш Кашмир дахь зуучлагчдын хүрээг нэмэгдүүлэхийг эрмэлзсээр ирсэн бол Энэтхэгийн тал Кашмир бол Дели, Исламабад хоёрын хооронд үүссэн цэвэр хоёр талын асуудал гэдгийг нотолж байна. Энэтхэгийн Гадаад хэргийн яам дараа нь Германы дипломат албаны тэргүүнд хандан "дэлхийн хамтын нийгэмлэгийн үүрэг хариуцлага" нь "олон улсын терроризм, ялангуяа хил дамнасан терроризмтой тэмцэхэд" байх ёстойг онцолсон байна. Тиймээс хөрш Пакистан Энэтхэг рүү халдлага үйлдэх трамплин хэвээр байгаад Берлинд анхаарлаа хандуулахыг Дели уриалав.

Энэтхэгт хүрэлцэн ирэхдээ Анналена Бербок Кашмирын асуудлыг өөрөөр ойлгож байгаагаа харуулсан бөгөөд Хинду сонинд өгсөн ярилцлагадаа НҮБ-ын үүргийн талаар хэлсэн үгээ буцаажээ. Кашмирын асуудлыг зөвхөн хоёр талын зарчмаар шийдвэрлэх ёстойг Энэтхэгийн тал сэтгэл ханамжтай хүлээн зөвшөөрөв.

Хинду сонины асуултад хариулахдаа Германы Гадаад хэргийн сайд Энэтхэгийг их магтав. Үүний зэрэгцээ тэрээр дэлхийн хамгийн том ардчилсан орон болох Энэтхэг улс "авторитар дэглэм"-ийн эсрэг тэмцэлд үүргээ бүрэн гүйцэд биелүүлээгүй байгаа гэсэн санааг илэрхийлэхийг оролдсон.

Хатагтай А.Бербок Энэтхэгт айлчлах нь “Дэлхийн зургааны нэгд айлчлахтай адил” гэдгийг онцлоод, ирэх жил гэхэд Энэтхэг хүн амынхаа тоогоор Хятадыг гүйцэнэ гэдэгт итгэлтэй байгаагаа илэрхийлэв.

“21-р зуунд Энэтхэг улс Энэтхэг-Номхон далайн бүс нутаг болон түүнээс цааш олон улсын дэг журмыг бүрдүүлэхэд шийдвэрлэх нөлөө үзүүлнэ гэдэгт эргэлзэхгүй байна. Өнгөрсөн 15 жилийн хугацаанд Энэтхэг улс 400 сая гаруй хүн амыг туйлын ядуурлаас гаргаж чадсан нь ЕХ-нд амьдарч буй хүмүүсийн тоотой бараг тэнцэхүйц тоо нь үнэхээр гайхалтай” гэж Германы дипломат албаны тэргүүн хэлэв. "Эдийн засгийн шинэ хүчирхэг гүрэн, тогтвортой ардчиллын хувьд Энэтхэг улс дотоодын нийгмийн сорилтуудыг үл харгалзан дэлхийн олон орны хооронд үлгэр дууриал болж, гүүр болж байна" гэж Анналена Бербок хэлэв.

Энэтхэгийг Бали аралд болсон “Их 20”-ийн дээд хэмжээний уулзалтад гүйцэтгэсэн үүргийн үнэлгээ гэнэтийн байсан. Германы дипломатын тэргүүний хэлснээр, Делигийн хүчин чармайлтаар Украин дахь Оросын үйлдлийг буруушаах үгсийг Их 20-ийн мэдэгдэлд оруулсан байна. “Балид болсон “Их 20”-ийн дээд хэмжээний уулзалтын үеэр Энэтхэг улс дэлхий даяар үүргээ гүйцэтгэхэд бэлэн гэдгээ харууллаа. Украин дахь Оросын түрэмгийллийн дайны талаар Их 20-ийн байр суурийг илүү тодорхой тодорхойлоход Энэтхэгийн ачаар хүрсэн” гэж Анналена Бербок хэлэв.

Энэтхэгийн олон улсын харилцааны шинжээч Винай Шукла "Коммерсант" сонинд ярилцлага өгөхдөө "Энэ мэдэгдэл нь бодит байдалтай ямар ч холбоогүй" гэж хариулав.

Энэтхэгийн тал зөвшилцөлд хүрч, Их 20-ийн эцсийн мэдэгдлийг батлахад зөвшилцөхөд үнэхээр тусалсан нь барууны орнууд төдийгүй Орост ч тохирсон. Украйны хямралын талаар янз бүрийн санал бодолтой байгаа тухай бичвэрт тодотгол хийсний улмаас ийм зүйл болсон. Нэмж дурдахад, Энэтхэгийн Ерөнхий сайдын одоо дайны эрин үе биш гэсэн үгсийг мөргөлдөөний хоёр тал руу чиглүүлсэн-Орос, Украин хоёуланд нь".

Анналена Бербокийн Делид хийсэн айлчлал нь Европын холбоо, G7 болон Австралийн орнууд Оросын түүхий нефтийн үнийг далайн тээврээр баррель тутамд 60 ам.долларт хүргэх дээд хязгаарыг танилцуулсантай давхцаж байсныг бид тэмдэглэж байна. Тиймээс Делигийн хэлэлцээний гол сэдвүүдийн нэг нь ОХУ-тай хийсэн хориг арга хэмжээний дайн байсан бөгөөд үүнд Герман идэвхтэй оролцож байгаа ч Энэтхэг оролцдоггүй. Энэтхэг нь Оросын нефтийг маш хямд үнээр худалдан авч, Оросыг аравдугаар сард анх удаа тус улсын эрчим хүчний хамгийн том нийлүүлэгчдийн жагсаалтад оруулж, Иракийг хоёрдугаар байр руу түлхэв.

"Бид түншүүдээ хориг арга хэмжээ авахыг уриалж байгаа ч олон улсуудад эдийн засгийн янз бүрийн хязгаарлалтууд байдгийг бид мэдэж байна" гэж Анналена Бербок Делид хэлэв. Тийм ч учраас ардчилсан орнууд бид авторитар дэглэмээс эдийн засгийн хараат байдлаа бууруулахын тулд хамтран ажиллах нь маш чухал юм. Бид анхнаасаа хориг арга хэмжээнийхээ гуравдагч орнуудад үзүүлэх нөлөөг хязгаарлахыг хичээж ирсэн. Үүний нэг жишээ бол Оросын нефтийн нийлүүлэлтийн үнийн дээд хязгаар юм”. Сайдын хэлснээр, ийм алхам нь "Оросын нефтээс хамааралтай улс орнуудад нийлүүлэлтийн хомсдол, үнийн өсөлтөөс зайлсхийх" зорилготой юм. "Түншүүд албан ёсоор ажиглахгүйгээр дэмжлэг үзүүлж болно, тогтоосон хязгаараас доогуур газрын тос худалдан авах замаар" гэж хатагтай А.Бербок нэмж хэлэв.

Хариуд нь Энэтхэгийн Гадаад хэргийн сайд Субраманиам Жайшанкар даваа гарагт дахин нэг удаа Оросын нефтийн үнийн дээд хязгаарыг Энэтхэгээс тогтоох тухай яриа байхгүй, түүнчлэн хамтын ажиллагаагаа хумих тухай яриа байхгүй гэдгийг онцоллоо.

“Бид Оростой худалдаагаа хэрхэн өргөжүүлэх талаар хэдэн жилийн турш ярилцаж байна. Манай ОХУ-тай хийж буй худалдаа бага хэмжээтэй хэвээр буюу 12-13 тэрбум ам.доллар байна.Эдгээр хэмжээг Европын ихэнх орнуудтай харьцуулбал тэдэнтэй хийсэн худалдааны эргэлт хэд дахин их байна” гэж Гадаад хэргийн сайд тэмдэглэв.

Одоогоор улс орнууд бие биенээсээ юу импортлох вэ гэдэг асуудал яригдаж байна. Бид өрсөлдөх чадвартай гэж үзэж байгаа, Оросын зах зээлд нийлүүлэх ёстой гэж үзэж байгаа бүтээгдэхүүнийхээ жагсаалтыг Орос улсад өгсөн. Энэ нь хоёрдугаар сарын 24-ний өдрөөс хойшхи үйл явдалтай ямар ч холбоогүй” гэв. “Ихэнх барааг зах зээлийн шаардлагаар тодорхойлно. Манай улсад бизнес голчлон хувийн хэвшлийн гарт байдаг” гэж Субраманиам Жайшанкар хэлэв.

“Би өөрөө эдгээр хэлэлцүүлэгт оролцож байна. Өөр улстай хийх худалдааг нэмэгдүүлэх хууль ёсны хүлээлт байгаа газраас өөр зүйл хайх шаардлагагүй” гэж Энэтхэгийн Гадаад хэргийн сайд Германы зочиндоо сануулав.

Энэтхэгийн ГХЯ-ны тэргүүн Украины хямралд Энэтхэгийн хандлага ямар байгаа талаар эцэст нь цэг тавихын тулд тус улсын Ерөнхий сайд Нарендра Модигийн өмнөх мэдэгдлийг дурджээ. “Одоо дайны эрин биш, шийдэл нь яриа хэлэлцээ, дипломат харилцаа гэдэг бидний байр суурь олон нийтэд мэдэгдэж байна. Хэлэлцээний үндэс нь эдгээр улсуудад хамаатай. Хэлэлцээрийн нөхцөлийг тогтоох, хамгаалах нь Энэтхэгийн үүрэг биш юм. Энэ бол бидний зорилго биш, энэ бол бидний хандлага биш юм. Энэ бол холбогдох талууд шийдэх ёстой зүйл” гэж Энэтхэгийн сайд Москва, Киевийн хооронд хэлэлцээр хийхийг уриалах эсэх асуултад хариулав.

Эх сурвалж: www.polit.mn