З.БАТЦЭЦЭГ
Аравдугаар сарын 20-нд Их Британийн ерөнхий сайд Лиз Трасс огцрохоо мэдэгдсэн. Тэрбээр энэ албан тушаалд ердөө 45 хоног ажилласан нь тус улсын түүхэнд байгаагүй богино хугацаа болсон юм. Дөрөв хоногийн дараа түүнийг Консерватив намын Сангийн сайд асан Риши Сунакаар сольсон. Түүнээс хойш шинэ ерөнхий сайдын хувийн шинж чанар, орлогын талаарх яриа олон нийтийн сүлжээгээр тасарсангүй. Зарим нэг нь түүнийг хариуцлагатай, өндөр ёс суртахуунтай гэж үздэг бол зарим нь хэмжээлшгүй их хөрөнгө, үрэлгэн байдлаар ард түмэнд ойртох гэсэн инээдтэй оролдлого гэж шоолж байна. Риши Сунак гэж хэн бэ, тэр яаж II Елизабетаас илүү хөрөнгөтэй чинээлэг болсон талаар "Lenta.ru"-д дурджээ.
Жедайчуудын нэг
42 настай Риши Сунак нь Британийн түүхэн дэх Энэтхэг гаралтай анхны ерөнхий сайд төдийгүй ийм өндөр албан тушаал хашиж байсан хамгийн залуу төрийн зүтгэлтэн (1783 онд Засгийн газрын танхимыг тэргүүлж байсан 24 настай Уильям Питтийг тооцохгүй бол) юм. Тэрбээр жижиг биетэй гэж дахин нэг амжилт тогтоосон. Daily Mail сонины сэтгүүлчид түүнийг 175 см-ээс доош өндөртэй клубт оруулсан. Үүнд Украины ерөнхийлөгч Владимир Зеленский (170 см), Германы канцлер Олаф Шольц (170 см), Францын ерөнхийлөгч Эммануэль Макрон (173 см) нар багтдаг байна. 170 сантиметр өндөртэй Сунак нь Уинстон Черчиллийн дараа (168 сантиметр) хамгийн жижиг Британийн ерөнхий сайд болжээ.
Риши Сунак айлын гурван хүүхдийн том нь. Түүний эцэг эх Зүүн Африкийн орнуудаас Английн Саутхэмптон руу цагаачилж иржээ. Нэрээ нууцлахыг хүссэн гэр бүлийн хөршүүдийн нэг "Таймс" сонинд өгсөн ярилцлагадаа "Яшвир, Уши /Сунакийн аав, ээж/ хүүхдүүдээ сайн сурахад нь урамшуулж, чадах бүхнээ өгсөн" гэж ярив. Ялангуяа, статистикч Уильям Сили Госсет, дипломатч Генри Доббс, археологич Томас Эшби нар төгссөн Винчестер коллежид суралцах зардлыг нь эцэг эх нь төлжээ. Одоогийн байдлаар тус сургуульд суралцах зардал жилд 42 мянган фунт байна.
“Аав маань Английн Үндэсний эрүүл мэндийн албанд өрхийн эмч байсан. Харин ээж маань эмийн сантай байсан” гэж улстөрч өөрийн цахим хуудаснаа бага насныхаа тухай бичжээ. Түүний хэлснээр аав ээждээ туслахын тулд унадаг дугуйгаар эмийн сангаас захиалгыг хүргэж өгдөг байжээ. Гэр бүлийн орлого аажмаар нэмэгдэж, хэсэг хугацааны дараа Сунаки нар хүүхдүүдийнхээ хамт зургаан унтлагын өрөөтэй байшинд нүүж оржээ.
2022 оны наймдугаар сарын 31-ний өдөр Лондонгийн OVO Arena Wembley-д болсон Консерватив намын удирдагчдын сүүлчийн мөргөлдөөн дээр эхнэр, эцэг эх нь Риши Сунакийг дэмжиж байна.
Винчестер коллежийн дараа Сунак Оксфордын их сургуульд гүн ухаан, улс төр, эдийн засгийн чиглэлээр суралцжээ. Дараа нь тэрбээр Стэнфордын их сургуульд бизнесийн удирдлагын магистрын зэрэг хамгаалж, эрсдэлийн сангийн менежментийн TCI компанид ажилд орсон. Сургуулиа төгсөөд Сунак Их Британид жижиг бизнесийг дэмжих чиглэлээр мэргэшсэн өөрийн хөрөнгө оруулалтын компаныг нээсэн. Түүний эргэлтийг нэг тэрбум фунтээр үнэлдэг.
Гэсэн хэдий ч залуу мэргэжилтний төлөвлөгөөнд эцэг эхийнхээ мөрөөр эмч болох, бизнес эрхлэх, улс төрд орох зэрэг багтсангүй. Тэрбээр өөрийн твиттер хуудасдаа хүүхэд байхдаа Жедай болохыг мөрөөддөг байсан гэдгээ хүлээн зөвшөөрсөн байна. Алдарт "Оддын дайн" киноны хүсэл тэмүүллийн ачаар тэрбээр удирдлага болон төрийн сангийн хамт олонтой ойр дотно болсон байх. Р.Сунак 2019 онд карьерынхаа эхэн үед дарга Сажид Жавидтай хамт "Оддын дайн: Скайвокерын өсөлт" киноны нээлтийн үеэр зурагаа авахуулжээ.
Хатан хаанаас баян
Тавдугаар сард The Sunday Times түүнийг Их Британийн хамгийн чинээлэг хүний жагсаалтад оруулсан. Тэр үед түүний хөрөнгө 845.5 сая ам.доллар байсан. Энэ жагсаалтад II Элизабет багтсан. Түүний хөрөнгө 418.5 сая ам.доллараар үнэлэгдсэн байна. Үүнээс гадна янз бүрийн эх сурвалжийн мэдээлснээр хаан III Чарльз болон түүний хоёр дахь эхнэр хатан хаан-консорт Камилла нарын одоогийн хөрөнгө 339 саяас 396 сая ам.доллар орчим байна. Түүний энэ их хөрөнгө эхнэртэй нь холбоотой. Тэрбээр эхнэртэйгээ Стэнфордын их сургуульд MBA хөтөлбөрөөр суралцаж байхдаа танилцсан байна. Түүний эхнэр өдгөө 42 настай Акшата, хамгийн нөлөө бүхий 12 бизнес эрхлэгчийн нэг, Infosys хэмээх олон улсын том корпорацийн үүсгэн байгуулагч Нараян Муртын өв залгамжлагч юм. 2007 онд Time сэтгүүл бизнесмэн Нараян Муртиг "Энэтхэгийн мэдээллийн технологийн салбарын эцэг" гэж нэрлэжээ. Акшата одоогоор Infosys болон түүний нөхрийн Catamaran Ventures UK-д 1.7 тэрбум фунт стерлингийн хувьцаа эзэмшдэг. Үүнээс гадна тэрбээр Энэтхэг дэх Jamie's Италийн рестораны сүлжээ, Wendy's бургерын сүлжээ, түүнчлэн Koru Kids хүүхэд асрах агентлаг, Digme Fitness фитнесс клубт хувь эзэмшдэг.
Риши Сунак эхнэр Акшата Мурти болон охид Кришна, Анушка нарын хамт 2022 оны долдугаар сарын 23-нд
Нэмж дурдахад Акшата Энэтхэгийн Amazon Cloudtail-тэй 900 сая фунт стерлингийн хамтарсан компанитай. Түүний ах Роан Муртигийн үүсгэн байгуулсан Сороко программ хангамжийн компанийн Их Британийн хэлтсийн захирал юм. Шинэ албан тушаалд Р.Сунак жилд 79.9 мянган фунт хүртэл цалин авах юм байна. 2019 онд Борис Жонсон бага цалин буюу 75.4 мянган фунт стерлинг авч байжээ.
Теннисийн талбай, хувийн усан сан
2015 онд Риши Сунак парламентын танхимд суудал авч, хамгийн аюулгүй дүүргийн нэг болох Хойд Йоркширт байрлах Ричмонд хот түүний мэдэлд орсон байна. Тэрбээр эхнэр, хоёр охиныхоо хамт тэнд суурьшихаар шийдэж, 1.5 сая фунт стерлингийн үнэтэй байшин худалдаж авав. Энэ харш нь II зэрэглэлийн архитектурын дурсгалт газруудын жагсаалтад багтсан. Түүний газар нь дөрвөн га талбайг эзэлдэг. Эдгээрт цөөрөм, 27 метрийн теннисийн талбай багтдаг. Тус нутаг дэвсгэрт усан сан, биеийн тамирын заалд зориулсан тусдаа барилга барьж байгаа юм.
Тус улсад цахилгаан эрчим хүчний үнэ тэнгэрт хадсан энэ үед бүтээн байгуулалтын ажил өрнөж байгаад нутгийн иргэд бухимдаж байна. "Энэ бол жигшүүртэй ялангуяа, одоо цаг үед. Тэд эгэл жирийн хүмүүс хэрхэн амьдарч байгааг мэдэхгүй. Тэдэнд зүгээр л хамаагүй” гэж 69 настай Британи Полин Портер Mirror сэтгүүлд өгсөн ярилцлагадаа хэлэв. Барилгын ажлын явцад Р.Сунакийн гэр бүл Кенсингтонд долоон сая фунт стерлингийн үнэтэй хотхонд суурьшжээ. Тэд бас нэг сая фунт стерлингийн байртай. Тэд хааяа АНУ-ын Санта Моника хотод 5.5 сая фунтын үнэтэй пентхаусдаа амардаг.
Ойрын хугацаанд улстөрч эхнэр, охидынхоо хамт Даунинг-стрит дэх Их Британийн ерөнхий сайдын өргөө рүү нүүх гэж байна. Тэд энэ газруудад хэзээ ч харж байгаагүй хамгийн баян хүмүүс болно гэж Daily Mail мэдээлэв. Гэр бүл нь орон сууцанд үнэ төлбөргүй амьдрах боловч Сунак татварын үүргээ биелүүлж, цахилгаан, дулаан, орон сууцны засвар үйлчилгээнд жилд долоон мянган фунт төлөх ёстой.
Prada гуталтай Range Rover унаад
Р.Сунакаг үрэлгэн зан гаргадаг гэж байнга шүүмжилдэг. Гуравдугаар сард түүний гэр бүл Лондонг тойроод явдаг Volkswagen Golf ганцхан машин эзэмшдэг гэж мэдэгджээ. Гэсэн хэдий ч нэрээ нууцалсан хүмүүс улстөрчийг 94 мянган фунт стерлингийн (6.6 сая рубль) үнээр Range Rover жийп машин эзэмшдэг болохыг илчилсэн байна. Мөн түүний Санта Моника дахь гараашдаа 30 мянган фунт стерлингийн үнэтэй BMW, Lexus машинтай.
Тансаг зэрэглэлийн машинаас гадна Р.Сунак нь гоёмсог хувцасны шүүгээтэй. Жишээлбэл, долдугаар сард тэрбээр 470 фунт стерлингийн үнэтэй Италийн тансаг Prada брэндийн илгэн гутал өмсөн Teesside Freeport-ийн барилгын талбайд зочилсон байна.
Түүнийг хэн гэдгийг хэн ч мэдэхгүй
Шинэ ерөнхий сайд бол улс төрийн тавцан дахь хамгийн нууцлаг, магадгүй маргаантай хүмүүсийн нэг юм. “Тэр юунд итгэдэг, хэнтэй найзалдаг, юу уншдаг, ямар спортод дуртай, Модигийн Хинду Энэтхэг эсвэл Трампын удирдлага дор байсан АНУ-ын талаар ямар бодолтой байдаг. Европын талаар юу гэж боддог талаар би мэдэхгүй”. Энэ тухай Их Британийн Европын асуудал эрхэлсэн Төрийн нарийн бичгийн дарга асан Денис МакШейн өөрийн твиттер хуудастаа мэдэгдэв.
Өнгөц харахад Р.Сунак ард түмэнтэйгээ ойр дотно байдлаа харуулахыг бүх талаар хичээдэг хариуцлагатай үүрэг гүйцэтгэгч бололтой. Наймдугаар сард улстөрч Дарлингтон хотод болсон мэтгэлцээнд оролцсон. Уг арга хэмжээнд тэрбээр ул нь цоорсон гутал өмсөж, үүнийгээ зориуд харуулж байсан. Улс төрийн маркетингийн шинжээч, профессор Пол Бейнсийн хэлснээр ийм дохио зангаа санамсаргүй хэрэг биш байв. “Өнөөгийн нөхцөлд баялгаа үзүүлэх нь байж боломгүй зүйл. Хүн бүр зовж байхад үнэтэй хувцас өмсөх нь утгагүй. Тэр үүнийг ойлгож байгаа гэж би бодож байна" гэж мэргэжилтэн тайлбарлав.
Гэвч Их Британийн олон нийт ерөнхий сайдын чин сэтгэлд итгэхгүй байна. Энэ үйлдэлд нь “Daily Mail” хэвлэлийг уншигчид дургүйцэв. “Хэдэн саяын хөрөнгөтэй байж, ийм үлдэл хийх нь хүмүүсийг тэнэг гэж бодоо юу”. Гуравдугаар сард болсон сонгуулийн сурталчилгааны үеэр ч улстөрч “энгийн” гэдгээ харуулахыг оролдсон. Тэрбээр шатахуун түгээх станцын ажилтнаас Киа Рио маркийн машин зээлж авч, бензин авч буй үйл явцыг камерт харуулахаар шийджээ. Үүний дараа Р.Сунак дэлгүүр орж өөрийн дуртай кола авч, шатахууны мөнгөө төлжээ. Худалдагч улстөрчийг гайхшруулав. Тэрбээр ундааны мөнгө төлөхийн тулд банкны картыг хаана байрлуулахыг ойлгосонгүй. Дарлингтонд болсон Консерватив удирдагчдын тавдугаар их хурал дээр ерөнхий сайд "Надад тохиолдож байсан хамгийн ичмээр зүйл бол миний биш машинд бензиний төлбөр төлөх гэж оролдсон явдал юм" гэж хүлээн зөвшөөрсөн.
Эх сурвалж: www.polit.mn