С.УЯНГА

Улс төр, шуурхай мэдээллийн www.polit.mn  сайт “Polit” хуанли буланг өдөр бүр хөтлөн явуулж Монголын болон гадаадын онцлог эрхмүүдийн “Төрсөн өдөр”-ийг сануулдаг билээ. Өнөөдөр буюу нэгдүгээр сарын 19-нд төрсөн өдөр нь болж буй хүмүүсээс техникийн ухааны доктор, системийн инженер, илтгэгч, зөвлөх, төр нийгмийн зүтгэлтэн Д.Энхбатыг онцолж байна. Тэрбээр энэ өдөр 65 нас хүрч байгаа бөгөөд Датаком ХХК-ийн үүсгэн байгуулагч гэдгээр нь олон нийт андахгүй.

Дангаасүрэнгийн Энхбат 1959 оны дүгээр сарын 19-нд төрсөн.Техникийн ухааны доктор, системийн инженер, нийтлэлч, илтгэгч, зөвлөх, төр нийгмийн зүтгэлтэн юм. Тэрбээр социалист нийгмийн үед статистик, судалгаа, төлөвлөлтийн байгууллагуудад ажиллаж байв. Мөн түүнчлэн хөгжлийн зорилтот төслүүдийн стратеги төлөвлөлт, математик загварчлал, оптимал шийдэл олох хүн-машины буюу программын систем, интернэт, сансрын холбоо, программ хангамж, системийн судалгаа хөгжүүлэлт дээр зонхилон ажиллаж байна.

2021 оны Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд ХҮН, Зөв хүн-Электорат эвслээс нэр дэвшиж залуучуудын саналын олонхыг авсан.

Д.ЭНХБАТЫН НЭРИЙН ХУУДАС “ДАТАКОМ”

1994 онд 16 хүн нийлж 4000 ам.доллар гаргаж, тэрийг нь Д.Энхбат халааслаад Москваг зорьжээ. Тэнд очиход Оросын шинжлэх ухааны хүрээлэнгүүд цалингаа тавьж чадахгүй хэмжээнд байсан бөгөөд тэдний зарим технологийн патентыг нь Д.Энхбат боломжийн үнээр худалдан авсан байна. Ийнхүү Монголд интернэт сүлжээний эхлэлийг тавьсан Датаком компанийн суурь тавигджээ. Эдүгээ бидний амьдралыг интернэтгүйгээр төсөөлөхийн аргагүй. Д.Энхбат интернэтийг нэвтрүүлсэн тухайгаа  “Цагаан Хэрэм, Сибирь хоёрын дунд мартагдах аюултай, далайд гарцгүй Монгол Улсаа дэлхийд гарцтай болгохын тулд үүнийг хийсэн” гэж ярьдаг. Ийнхүү Датаком компаниас таван жилийн дараа л "Монголын цахилгаан холбоо" компани интернэт үйлчилгээнд хөл тавьсан байна.

Монголын Интернэтийн анхдагч компани болох Датакoм ХХК нь 1994 онд "Мэдээллийн Харилцаа ББХК" нэртэйгээр байгуулагдсан. Улмаар 1996 оны нэгдүгээр сард Монгол улсын нийслэл Улаанбаатар хот болон АНУ-ын Калифорни мужийн хооронд 128 Kbps сансрын сувгаар дамжуулан Интернэт холболтыг хийж, Монголын улсын хэмжээнд анхны 24 цагийн Интернэтийн үйлчилгээ үзүүлэгч (ISP) болсон юм. Ингэснээр Монгол улс Интернэтэд холбогдсон Азийн 10 орны нэг болсон түүхтэй. Нээлтэн дээр Ерөнхийлөгч П.Очирбат зарим сайдтайгаа, Орос, Америкийн Элчин сайдууд иржээ. 1996 оны тавдугаар сард “Мэдээллийн харилцаа ББХК” нь нэрээ сольж одоогийн Датаком ХХК болж өргөжжээ.

УЛС ТӨРИЙН КАРЬЕР ИНГЭЖ ҮРГЭЛЖЛЭВ...

2006 онд Д.Энхбат хэсэг хүмүүсийн хамт "Шинэ бодлого" хүрээлэнг байгуулж тэргүүнээр нь ажиллажээ. Гэвч тус хүрээлэнг үүсгэн байгуулсан таван хүний хоёр нь өөр зам сонгож, Д.Энхбат нь хоёр нөхрийн хамт "Иргэний холбоо"-г байгуулжээ. Ерөнхийлөгчөөр нь тэр сонгогдов. “Иргэний холбоо” нь иргэний нийгмийн төлөө ажилладаг хөдөлгөөнүүдийг нэгтгэж Д.Сүхбаатарын талбайд жагсаал зохион байгуулж байлаа. Гэвч 2006 оны дөрөвдүгээр сард тэмцэл зохион байгуулалтгүй болов.

Иргэний хөдөлгөөний тэмцэл мухардалд орсны дараа "Иргэний эвсэл" халааг нь авч Д.Энхбат тэмцлээ үргэлжлүүлэв. Тус эвсэл “Монгол хүн бүр өөрийнхөө амьдралд, улс орондоо эзэн байх ёстой” гэсэн уриатайгаар олон мянган хүнтэй жагсаал цуглаан зохион байгуулж, эрх баригчдад шаардлага тавьж байв.

2006 оны 10-11 дүгээр сард "Бүх ард түмний Хуралдай" зарласан ч иргэний хөдөлгөөнүүд нэгдэж чадаагүйгээс амжилт олсонгүй. Д.Энхбат "Сонгуулийн хувьсгал" хэмээх нэр томъёог гаргаж, иргэний хөдөлгөөнүүдийг сонгуульд оролцуулах зорилготой байв. Гэвч эрх баригчид сонгуулийн хуулинд өөрчлөлт оруулж, зөвхөн нам, намуудын эвсэл сонгуульд нэр дэвших боломжтой гэж хуульчлав.

Д.Энхбат 2007 онд Монголын Ногоон Намын даргаар сонгогдов. Улмаар 2008 онд "Иргэний зориг - Ногоон нам" эвслээс УИХ-ын сонгуульд Улаанбаатар хотын Баянгол дүүргээс нэр дэвшиж УИХ-ын гишүүнээр сонгогджээ.

2012 онд Д.Энхбат улс төрөөс гарч боловсрол, мэдээллийн технологийн салбарт соён гэгээрүүлэх ажил хийж эхлэв. Тэр жилдээ "Нээлттэй мэдлэг боловсролын сан"-г байгуулж, "One Mongolia" боловсролын төслийг хэрэгжүүлжээ.

2018 оноос тэр Монголын бизнесийн салбарт мэдээллийн технологийн давуу талыг ашиглах чиглэлд идэвхитэй ажиллах болов.

2021 оны эхээр Хөдөлмөрийн Үндэсний Нам, Зөв хүн-Электорат эвслээс "Ерөнхийлөгчөө захиалъя" нэртэй аяныг олон нийтийн дунд зохион байгуулж 20 орчим мянган хүн оролцсоноос нийт 140 хүнийг санал болгожээ. Тэдэн дундаас хамгийн их санал авсан нь Д.Энхбат болов. Тус эвслээс түүнийг 2021 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших саналыг албан ёсоор тавьж, 2021 оны тавдугаар сарын 2-ны өдөр саналыг хүлээн авчээ. Ийнхүү хэдхэн хоногийн өмнө улс төрд орох талаар огтхон ч бодож байгаагүй Д.Энхбат 2021 оны Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд "Зөв Хүн Электорат" эвслээс нэр дэвшин өрсөлдөөд сонгогчдын 24 гаруй хувийн санал авчээ.

Д.ЭНХБАТЫН "CV"

Эх сурвалж: www.polit.mn